Wie werkt met gevaarlijke stoffen, krijgt vroeg of laat te maken met ADR-klassen. Deze indeling bepaalt hoe stoffen worden gecategoriseerd op basis van hun risico’s. Denk aan explosiegevaar, giftigheid of corrosiviteit. Wat veel bedrijven niet weten: de ADR-classificatie is niet alleen belangrijk voor het vervoer, maar ook voor de opslag van deze stoffen. In dit artikel leggen we uit wat ADR-klassen zijn, welke categorieën er bestaan en waarom ze essentieel zijn voor een veilige en wettelijke opslag. Handig voor iedereen die werkt met chemische producten, gasflessen of industriële stoffen.
Wat betekent ADR precies?
ADR staat voor Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route, oftewel: het Europese verdrag voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg. Deze internationale regelgeving bestaat sinds 1957 en is ook in Nederland wettelijk van kracht. In de praktijk beschrijft ADR hoe gevaarlijke stoffen verpakt, gelabeld, vervoerd en tijdelijk opgeslagen moeten worden tijdens transport. Denk aan eisen voor voertuigen, opleidingen van chauffeurs én het gebruik van correcte gevarenetiketten.
Hoewel ADR vooral op transport is gericht, heeft het ook directe gevolgen voor de opslag van gevaarlijke stoffen. Bijvoorbeeld bij tijdelijke opslag onderweg, overslag, of bij bedrijven die stoffen in ontvangst nemen en verwerken. Daarom is kennis van ADR-klassen niet alleen belangrijk voor vervoerders, maar óók voor magazijnbeheerders, veiligheidsadviseurs en productiebedrijven.
Wat houden de ADR-klassen in?
ADR-klassen zijn categorieën die gevaarlijke stoffen indelen op basis van hun hoofdrisico. Elke stof die onder de ADR valt, wordt toegewezen aan één van de negen hoofdklassen. Sommige stoffen vallen zelfs onder meerdere risico’s, maar worden dan gekoppeld aan het belangrijkste gevaar.
Elke klasse heeft een eigen nummer en een gevarenpictogram. Die zijn verplicht op de verpakking en bij opslag, zodat in één oogopslag duidelijk is wat het risico is. Deze indeling helpt bedrijven om stoffen correct te labelen, te scheiden en veilig op te slaan. Een verkeerde classificatie kan leiden tot onveilige situaties, of zelfs tot boetes bij inspecties.
Klasse 1 – Explosieve stoffen
Stoffen of voorwerpen die door een chemische reactie kunnen exploderen. Denk aan vuurwerk, munitie en pyrotechniek. Opslag vereist speciale voorzieningen, vaak buiten het gebouw.
Klasse 2 – Gassen
Gassen onder druk of in vloeibare vorm, zoals zuurstof, propaan of ammoniak. Afhankelijk van het type zijn ze brandbaar, giftig of verstikkend. Goede ventilatie is cruciaal bij opslag.
Klasse 3 – Brandbare vloeistoffen
Vloeistoffen met een laag vlampunt, zoals benzine, ethanol en aceton. Deze kunnen bij lage temperaturen al ontbranden. Opslag vereist brandwerende veiligheidskasten of aparte ruimtes.
Klasse 4 – Brandbare vaste stoffen
Vast materiaal dat snel vlam vat of spontaan kan ontbranden. Denk aan fosfor of zwavel. Deze stoffen mogen nooit in de buurt van ontstekingsbronnen worden opgeslagen.
Klasse 5 – Oxiderende stoffen
Stoffen die zuurstof afgeven en zo andere stoffen kunnen laten branden of ontploffen, zoals waterstofperoxide of nitraatverbindingen. Moeten gescheiden worden van brandbare materialen.
Klasse 6 – Giftige stoffen
Zeer schadelijk of dodelijk bij inademing, inslikken of contact. Voorbeelden zijn cyanide en pesticiden. Bij opslag zijn lekdichte verpakkingen en noodvoorzieningen essentieel.
Klasse 7 – Radioactieve stoffen
Materialen die ioniserende straling afgeven, zoals uranium of medische isotopen. Opslag moet gebeuren in speciaal afgeschermde ruimtes met stralingswaarschuwing.
Klasse 8 – Bijtende stoffen
Chemische stoffen die levende weefsels of materialen aantasten, zoals zwavelzuur of natronloog. Opslag vraagt om corrosiebestendige lekbakken en beschermende maatregelen.
Klasse 9 – Diverse gevaarlijke stoffen
Stoffen die niet in de andere klassen passen maar wel risico’s opleveren, zoals lithiumbatterijen, asbest of genetisch gemodificeerd materiaal. Let op specifieke voorschriften per stof.
Waarom zijn ADR-klassen belangrijk bij opslag?
ADR-klassen zijn niet alleen van belang tijdens transport, maar spelen ook een sleutelrol bij de opslag van gevaarlijke stoffen. De classificatie bepaalt onder andere:
- Hoe stoffen gescheiden moeten worden: Stoffen uit verschillende ADR-klassen mogen vaak niet bij elkaar opgeslagen worden vanwege reacties of verhoogd risico.
- Welke opslagvoorzieningen nodig zijn: Denk aan brandwerende kasten voor brandbare vloeistoffen (klasse 3), of geventileerde gaskasten voor klasse 2.
- Hoe de etikettering en signalering eruit moeten zien: Elk opslagpunt moet voorzien zijn van de juiste ADR-pictogrammen en gevarenaanduidingen.
- Wat de brandweer en toezichthouders mogen verwachten: De classificatie bepaalt mede hoe een opslag moet zijn ingericht volgens bijvoorbeeld PGS 15.
Door de juiste ADR-klasse te kennen en correct toe te passen, verklein je het risico op incidenten en voldoe je aan wet- en regelgeving. Het is dus essentieel voor een veilige én juridisch correcte opslag.
5 praktische tips voor veilige ADR-opslag
Een veilige opslag van ADR-stoffen begint bij overzicht en discipline. Met deze tips zorg je dat je voldoet aan de regels én risico’s minimaliseert:
1. Weet wat je opslaat
Maak een actueel overzicht van alle stoffen, inclusief ADR-klassen, UN-nummers en eigenschappen. Dit vormt de basis voor etikettering, compartimentering en maatregelen.
2. Zorg voor visuele herkenbaarheid
Gebruik duidelijke gevarenpictogrammen en markeringen op verpakkingen, opslaglocaties en plattegronden. Zo ziet iedereen in één oogopslag wat waar ligt.
3. Splits op per ADR-klasse
Bewaar stoffen uit verschillende klassen gescheiden. Gebruik hiervoor aparte vakken, kasten of compartimenten die voldoen aan de eisen van elke klasse.
4. Gebruik geschikte opslagvoorzieningen
Een gasfles hoort in een geventileerde kast. Een bijtende stof in een corrosiebestendige lekbak. Kies opslag die past bij het risico.
5. Controleer regelmatig en documenteer
Voer periodieke inspecties uit en leg deze vast. Zo toon je aan dat je je zorgplicht serieus neemt én voorkom je verrassingen bij controle.
ADR-klassen: onmisbaar voor veilige opslag
ADR-klassen zijn veel meer dan administratieve labels. Ze geven richting aan hoe je gevaarlijke stoffen veilig opslaat, scheidt en beheerst. Door je stoffen correct te classificeren én op basis daarvan passende opslagvoorzieningen te gebruiken, voorkom je ongelukken én voldoe je aan de wet.
Twijfel je of jouw opslaglocatie ADR-proof is? Of wil je advies bij het herinrichten van je magazijn of laboratorium? Neem contact met ons op voor een inspectie of gericht advies.
